Stanisław Witkiewicz herbu Nieczuja to kolejny znany polski malarz a także architekt, pisarz i krytyk. Zapisał się w historii sztuki jako twórca stylu zakopiańskiego.
Jako 12 letni chłopiec był kurierem i zaopatrzeniowcem partyzantów podczas Powstania Styczniowego. Jest ojcem równie sławnego syna Stanisława Ignacego Witkiewicza – “Witkacego”. Stanisław ojciec jest absolwentem Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu i Monachium. Studiując w Monachium mieszkał w ubogich warunkach, tam też rozchorował się na gruźlicę. Po studiach przyjechał do Warszawy, gdzie otworzył własną pracownię malarską.
W 1886 r. wyjechał w celach leczniczych do Zakopanego. Podhale zafascynowało go ogromnie i Witkiewicz osiadł tam na stałe. Z biegiem czasu wypromował styl zakopiański w architekturze. Dzięki Stanisławowi Witkiewiczowi na przełomie XIX i XX wieku na Podhale zjeżdżali artyści i intelektualiści z całej Polski.
Artysta najczęściej malował pejzaże tatrzańskie i sceny z Powstania Styczniowego ( obrazy ” Pogrzeb Powstańca”, “Na pastwisku”, “Krokusy i kaczeńce”, ” Czarny staw”, “Wiatr halny”).
Od 1904 r wydawał pismo “Styl Zakopiański”. Oczarowany sztuką ludową Podhala Witkiewicz stworzył koncepcję stylu zakopiańskiego jako projektant architektury i wnętrz zakopiańskich willi ( “Koliba” , “Korowinówka” – obecnie “Oksza” , własność Muzeum Tatrzańskiego). Zaprojektował również kaplicę Najświętszego Serca Jezusowego w Jaszczurówce.
Pogarszający się stan zdrowia Witkiewicza był powodem przeprowadzenia się artysty do Lowranu (dzisiejsza Chorwacja) przez wzgląd na lepszy klimat dla chorego.
Stanisław Witkiewicz zmarł tam na gruźlicę w 1915 r. Trumnę z ciałem artysty przewiozła, przez ogarniętą wojną Europę, do Zakopanego Maria Dembowska. Stanisław Witkiewicz został pochowany na cmentarzu na Pęksowym Brzyzku.
Materiały CKiS w Sępólnie Krajeńskim
Tekst – Katarzyna Falkowska
